భారత ఉపఖండంలో ఆయుర్వేదం ఒక ప్రాచీన వైద్యవిధానం. భారతదేశంలో ఇది 5000 సంవత్సరాలకు పూర్వం నుండే మొదలైంది. ‘ఆయుర్వేదం’ అనే మాట ‘ఆయుః’ అంటే ‘జీవితం’, ‘వేద’ అంటే ‘శాస్త్రం (సైన్స్)’ అనే రెండు సంస్కృత పదాల కలయిక. ఆయుర్వేదం అన్నది అక్షరాలా జీవితం శాస్త్రం’ అని అర్ధం. ఇతర వైద్య విధానాల్లాగా కాకుండా ఆయుర్వేదం వ్యాధుల చికిత్స కంటే ఆరోగ్యకరమైన జీవనంపై మరింతగా దృష్టి పెడుతుంది. ఆయుర్వేదంలోని భావన ఏమిటంటే ఇది కోలుకుని, ఉపశమనాన్ని పొందే ప్రక్రియను వ్యక్తిగతమైనదిగా చేస్తుంది. ఆయుర్వేదం ప్రకారం మానవ శరీరం నాలుగు ప్రధాన అంశాలతో రూపొందించబడి ఉంటుంది. దోషం, ధాతువు, మలం, అగ్ని. ఈ నాలుగు ప్రధాన అంశాలకు అత్యంత విశిష్టత ఉంది. వీటిని ఆయుర్వేదం ప్రాథమిక మౌలిక అంశాలు అని పిలుస్తారు.
**దోషం అంటే..?
వాతం, పిత్తం, కఫం అనేవి దోషం జీవనాధారం లాంటి అతి ప్రధానమైన మూడు సూత్రాలు. ఇవి క్యాటబోలిజమ్ (జీవధాతు నిర్మాణమందు రసాయనిక శక్తి విడుదల అగుట), అనాబోలిక్ (వివిధ రకాలైన పరమాణువులను వాటి అతి సరళ స్ధితి నుంచి వాటి శక్తితో సహా సంగ్రహించి సంయోగం చేయు ప్రక్రియ), మెటాబాలిజమ్ (జీవక్రియ–శరీరంలో కలిగే భౌతిక, రసాయనిక మార్పులు, కణాలు వృద్ధి చెందునపుడు గాని, నాశనమగునపుడు గాని వాటిలో కలిగే మార్పు)ను క్రమబద్ధీకరించి, నియంత్రిస్తూ ఉంటాయి. శరీర ధాతు నిర్మాణానికి సహకరించే, అరిగి జీర్ణమైన ఆహారం ఉప ఉత్పత్తులను (బై ప్రోడక్ట్స్) శరీరమంతటా వ్యాపింపజేయడం ఈ మూడు దోషాల ప్రధాన విధి. ఈ దోషాలలో ఏది సరిగా పని చేయకపోయినా అది వ్యాధికి కారణమవుతుంది. కనుక ఈ మూడు సూత్రాలు సరిగ్గా పనిచేయాలంటే అందుకు సంబంధించిన ఆహారం తీసుకోవాలి. ఆయుర్వేద నిపుణుడిని సంప్రదించి, మీలో ఏ దోషంలో లోపముందో తెలుసకుని అందుకు సంబంధించిన ఆహారం తీసుకోవాలి. వాటిని ప్రేరేపించే ఆహారాన్ని మానేయాలి.. ఆ డైట్‌ ఏంటో తెలుసుకోండి..
**(వాతాన్ని శాతింపజేసే ఆహారం..
వాతాన్ని సమతుల్యం చేయాలంటే మృదువుగా ఉండే, ప్రొటీన్‌, అధికంగా కొవ్వు(ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వు) కలిగిన ఆహారాన్ని సీసనల్‌ మసాల దినుసులతో కలిపి తీసుకోవాలి. వేడిగా, అప్పుడే వండిన తాజా ఆహారమే తీసుకోవాలి. ఈ ఆహారాలు కణజాలాలను పోషించడం, సరళతరం చేయడం ద్వారా వాతాన్ని శాంతపరుస్తాయి. వెచ్చని లేదా వేడి ద్రవాలు పుష్కలంగా తీసుకోవాలి. పెరుగు, బెర్రీలు, పుచ్చకాయలు, అరటిపండ్లు, ప్యూరీడ్ సూప్ లాంటి తేమగల ఆహారాలు తీసుకోవచ్చు. పన్నీర్, జున్ను, మజ్జిగ, మొత్తం పాలు, నెయ్యి, గోధుమ, కాయలు, విత్తనాలను ఆహారంలో చేర్చుకోవాలి. తీపి, ఉప్పు, పులుపు ఎక్కువగా ఉండే ఆహారాన్ని దూరంపెట్టాలి. మిరపకాయలు, ముల్లంగి, పచ్చి ఉల్లిపాయలు, చాక్లెట్లు కూల్‌డ్రింక్స్‌, పాప్‌కార్న్, చిప్స్‌, ఎండిన పండ్లు మరియు బీన్స్ లాంటి వాటికి దూరంగా ఉండాలి.
***పిత్తాన్ని శాంతింపజేసే డైట్‌..
పిత్త అనేది పొడి, తేలికపాటి, శీతలీకరణ, స్థిరీకరణ, దట్టమైన ఆహారాన్ని తీసుకోవడం ద్వారా సమతుల్యమవుతుంది. ఆపిల్‌, చెర్రీస్, బెర్రీలు, ఖర్జూరాలు, అత్తి పండ్లు, ద్రాక్ష, బొప్పాయి, దానిమ్మ, ఎండుద్రాక్ష, స్ట్రాబెర్రీ, పుచ్చకాయను ఎక్కువగా తీసుకోవాలి. నిమ్మకాయలు, చింతపండు, పీచు, పుల్లని నారింజ, అరటి, కివి, ఆకుపచ్చ పండిన మామిడి లాంటి పుల్లని పండ్లకు దూరంగా ఉండాలి. ఆవు, మేక పాలు, నెయ్యి, అమరాంత్, బార్లీ, వోట్స్, పాన్‌కేక్‌, పాస్తా, క్వినోవా, బియ్యం, టాపియోకా, గోధుమలు లాంటి తీపి, పోషకమైన ధాన్యాలు తీసుకోవాలి. బుక్వీట్, మొక్కజొన్న, మిల్లెట్, రై, ఈస్ట్ బ్రెడ్ తినొద్దు. పెసరపప్పు, సోయా బీన్స్ తినాలి. మినపపప్పు మానుకోవాలి. తులసి, నల్ల మిరియాలు, జీలకర్ర, యాలకులు, కొత్తిమీర, సోపు, పుదీనా, వేప, పసుపు లాంటి సుగంధ ద్రవ్యాలను ఆహారంలో చేర్చుకోవాలి. అల్లం పొడి (శొంఠి), వెల్లుల్లి, మెంతి, ఇంగువ, ఆవాలు, జాజికాయ, ఉప్పు, అజ్వైన్, బగారా ఆకులు లాంటి సుగంధ ద్రవ్యాలకు దూరంగా ఉండాలి. కారం, ఉప్పు ఎక్కువగా తీసుకోవద్దు. జిగటగా ఉండే ఆహారం, ద్రవాలు మానేయాలి.
**కఫాన్ని శాంతింపజేస ఆహారం..
కఫం తేలికైన, వెచ్చని, పొడి, కఠినమైన ఆహారాన్ని తీసుకోవడం ద్వారా సమతుల్యమవుతుంది. కఫం లక్షణాలు భారీ, చల్లని, జిడ్డుగల, మృదువైనవి కాబట్టి, దానిని తటస్థం చేసే ఆహారాన్ని తీసుకోవాలి. యాపిల్స్, ద్రాక్ష, అత్తి పండ్లు, మామిడి, దానిమ్మ, పెర్సిమోన్స్, ఎండుద్రాక్ష, పచ్చి కూరగాయలు, బెల్ పెప్పర్స్, మిరపకాయలు, క్యాబేజీ, మొక్కజొన్న, ఓక్రా, వంకాయ లాంటి పండ్లు, కూరగాయలను తీసుకోవడం మంచిది. బంగాళాదుంపలు, చిలగడదుంపలు, దోసకాయ, ఆలివ్, ముడి టమోటాలు, గుమ్మడికాయలకు దూరంగా ఉండాలి. అమరాంత్, బుక్వీట్, మొక్కజొన్న, కౌస్కాస్, మిల్లెట్స్, వోట్స్, టాపియోకా, క్వినోవా లాంటి ధాన్యాలు మంచివి. పాస్తా, గోధుమలు, పాన్‌కేక్‌, బియ్యం మానుకోండి. అజ్వైన్, బగారా ఆకులు, ఉల్లిపాయ, అల్లం, వెల్లుల్లి, మిరియాలు, మెంతి, మిరప, సోంపు, శొంటి, పిప్పాలి, జీలకర్ర, కొత్తిమీర, పసుపు, దాల్చినచెక్క లాంటి సుగంధ ద్రవ్యాలను ఆహారంలో చేర్చండి. అధిక తీపి, పుల్లని, ఉప్పును తీసుకోవడం తగ్గించండి.
