ప్రతి ఏటా జులై 11న ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటారు. ఇది ప్రపంచ జనాభాలో పెరుగుతున్న సవాళ్లు, ప్రభావాలపై అవగాహన పెంచడానికి ఉద్దేశించిన ప్రపంచ కార్యక్రమం. మానవుల పెరుగుతున్న జనాభా చాలా ఆందోళన కలిగించే విషయంగా పేర్కొనబడింది. అందుకే ప్రపంచ జనాభాకు సంబంధించిన సామాజిక, ఆర్థిక, పర్యావరణ పరిణామాల వంటి ప్రబలమైన సమస్యలను విశ్లేషించడానికి ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటారు. పునరుత్పత్తి, ఆరోగ్యం, కుటుంబ నియంత్రణ, లింగ సమానత్వం, స్థిరమైన అభివృద్ధి వంటి జనాభా-సంబంధిత ఆందోళనలను పరిష్కరించడం ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెప్పడానికి ఈ ముఖ్యమైన దినోత్సవం ఐక్యరాజ్యసమితిచే స్థాపించబడింది. జనాభా డైనమిక్స్ అందించే సవాళ్లు, అవకాశాలను గుర్తించడం ద్వారా, ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం ప్రభుత్వాలు, సంస్థలు, వ్యక్తులు చర్చల్లో పాల్గొనడానికి, చర్య తీసుకోవడానికి ఒక వేదికగా ఉపయోగపడుతుంది. ఈ ప్రత్యేక రోజున ఐక్యరాజ్యసమితి అన్ని దేశాలకు స్థిరమైన భవిష్యత్తును నిర్ధారించడానికి అవగాహన, సహకారం, వినూత్న పరిష్కారాలను ప్రోత్సహించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఏళ్లుగా ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం అవగాహన పెంచడంలో, పునరుత్పత్తి హక్కుల కోసం వాదించడంలో, స్థిరమైన అభివృద్ధికి, వ్యక్తులందరి శ్రేయస్సుకు తోడ్పడే విధానాలు, కార్యక్రమాలను ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది.
ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం ప్రారంభం:ప్రపంచ జనాభా ఐదు బిలియన్లు దాటినపుడు 1987 జులై 11న ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం స్థాపించబడింది. ప్రస్తుతం, ప్రపంచ జనాభా 8 బిలియన్లకు పైగా ఉంది. 20వ శతాబ్దం మధ్యలో, ప్రపంచం జనాభా పెరుగుదలలో వేగవంతమైన పెరుగుదలను చూసింది. దీనిని “జనాభా విస్ఫోటనం” అని పిలుస్తారు. అదే సమయంలో, ఆధునిక వైద్యం పరిచయం, ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలలో మెరుగుదలలు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం పురోగతి మరణాల రేటులో గణనీయమైన క్షీణతకు దారితీసింది. ఫలితంగా జనాభా పెరుగుదలకు దారితీసింది. ఈ వేగవంతమైన వృద్ధి వనరులు, మౌలిక సదుపాయాలు, సహజ పర్యావరణంపై అపారమైన ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది.
ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం 2023 థీమ్:ప్రతి సంవత్సరం జరుపుకునే ‘ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం’ థీమ్ ఆధారితమైనది. ఈ రోజును ప్రపంచవ్యాప్తంగా వివిధ ఇతివృత్తాలపై ప్రతి సంవత్సరం జరుపుకుంటారు. ఈ క్రమంలో, ప్రపంచ జనాభా దినోత్సవం 2023 థీమ్ ‘లింగ సమానత్వం శక్తిని వెలికితీయడం’. మనలో మొత్తం 8 బిలియన్ల మంది భవిష్యత్తు ఆశలు, అవకాశాలతో నిండిన ప్రపంచాన్ని ఊహించుకోవడం.
ఆహార భద్రత: పెరుగుతున్న జనాభా ప్రపంచ ఆహార ఉత్పత్తి వ్యవస్థపై ఒత్తిడి తెచ్చి, ఆహార కొరత, పోషకాహార లోపం, ఆకలి సమస్యలను కలిగిస్తుంది. స్థిరమైన వ్యవసాయ పద్ధతులను కొనసాగిస్తూ ఆహారం కోసం పెరుగుతున్న డిమాండ్‌ను తీర్చడంలో ఇది పెద్ద సవాలుగా ఉంది.పట్టణీకరణ, గృహనిర్మాణం: అధిక జనాభా విస్తృతమైన పట్టణీకరణకు దారితీసింది. ఫలితంగా రద్దీగా ఉండే నగరాలు, సరిపడని గృహాలు, మురికివాడలు ఏర్పడ్డాయి. సరైన మౌలిక సదుపాయాలు, ప్రాథమిక సౌకర్యాలు లేకపోవడం ప్రజారోగ్యం, శ్రేయస్సుకు గణనీయమైన సవాళ్లను కలిగిస్తుంది.పర్యావరణ ప్రభావాలు: పెరుగుతున్న జనాభా సహజ వనరులపై విపరీతమైన ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది. అటవీ నిర్మూలన, నీటి కొరత, కాలుష్యం, వాతావరణ మార్పులకు కారణమవుతుంది. ఆరోగ్య సంరక్షణ, విద్య: పెరుగుతున్న జనాభాకు తగిన ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలు, నాణ్యమైన విద్యను అందించడం ఒక ముఖ్యమైన సవాలు. జనాభా పెరుగుతూనే ఉన్నందున, వైద్య సంరక్షణ, విద్యతో సహా అవసరమైన సేవలను ప్రతి ఒక్కరికి అందుబాటులో ఉండేలా చూడటం చాలా కష్టంగా మారుతోంది.
పెరుగుతున్న జనాభాకు శాశ్వత పరిష్కారం ఏమిటి?
కుటుంబ నియంత్రణ, మహిళా సాధికారత: విద్యను ప్రోత్సహించడం, మహిళా సాధికారత, కుటుంబ నియంత్రణ సేవలకు ప్రాప్యతను అందించడం జనాభా పెరుగుదలను నియంత్రించడానికి ముఖ్యమైన దశలు. కుటుంబ నియంత్రణ కార్యక్రమాలు వ్యక్తులు కుటుంబ పరిమాణం గురించి సమాచారం ఎంపిక చేసుకునేలా చేయడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ (SDGలు): ఐక్యరాజ్యసమితి సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ అధిక జనాభా వల్ల ఎదురయ్యే సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి విస్తృత ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను అందిస్తాయి. దీని లక్ష్యాలు పేదరికాన్ని పరిష్కరించడం, విద్యను మెరుగుపరచడం, మంచి ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సును నిర్ధారించడం, స్థిరమైన వనరుల నిర్వహణను ప్రోత్సహించడం.
పునరుత్పాదక శక్తి, వనరుల పరిరక్షణ: పునరుత్పాదక ఇంధన వనరులకు మారడం, స్థిరమైన పద్ధతులను అవలంబించడం అధిక జనాభా వల్ల పర్యావరణ ప్రభావాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. ఇంధన సామర్థ్యాన్ని, సరైన వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించడం భవిష్యత్ తరాలకు వనరులను కాపాడేందుకు కీలకం.అర్బన్ ప్లానింగ్, ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ డెవలప్‌మెంట్: సమర్థవంతమైన ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఉన్న నగరాల్లో పెట్టుబడులు పెట్టడం వల్ల పెరుగుతున్న జనాభాకు తగ్గట్టుగా సహాయపడుతుంది. పట్టణ నివాసితుల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి స్థిరమైన రవాణా వ్యవస్థలు, సరసమైన గృహాలు, పచ్చని ప్రదేశాలను సృష్టించడం ఇందులో ఉంది.
